Zioła zajmują bardzo istotne miejsce wśród ajurwedyjskich środków leczniczych. Jak piszą David Frawley oraz Vasant Lad w książce „Joga ziół”, ich głównym działaniem jest pobudzanie „funkcjonowania poszczególnych organów”. Dzięki temu mogą działać oczyszczająco i odżywiająco na organizm, redukować nadmiary i uzupełnia niedobory określonych właściwości.
Smak i energia ziół
Podobnie jak produkty spożywcze, tak i zioła mają swój smak i swoją energię. Energia danego zioła pomaga w odpowiednim doborze zioła dla konkretnego przypadku chorobowego. Zioła o ostrym/ pikantnym smaku mają naturę rozgrzewającą (pieprz, chili, imbir) i pobudzającą. Smak kwaśny, który kojarzony jest z owocami cytrusowymi czy produktami fermentowanymi również ma działanie rozgrzewające, podobnie jak i sól. Zioła gorzkie w smaku mają działanie obniżające gorączkę, a zioła cierpkie mają działanie ściągające, zmniejszające obrzęki. Smaki słodki, gorzki i cierpki będą miały energie wychładzającą pozwalającą na redukcję nadmiaru pitty.
Sposoby przygotowania naparów ziołowych
Autorzy książki „Joga ziół” wymieniają kilka metod przygotowania preparatów ziołowych. Wśród past ziołowych, świeżego soku i wywaru opisują jeszcze maceraty i napary gorące. Gorący napar to taki, w którym do wrzątku dodajemy odpowiednią porcję ziół (np. 30g ziół i 230g wody). Taki napar odstawiamy do nasiąknięcia od 30 do 12 godzin. Po odpowiednim czasie, zioła należy odcedzić i użyć. maceraty przygotowuje się w ten sposób, że moczymy w zimnej wodzie odpowiednią ilość ziół. Ze względu na temperaturę wody, czas namaczania musi wynosić co najmniej 1 godzinę, jednak zaleca się pozostawić je na całą noc. Do gorących naparów najlepiej wybierać delikatne części roślin (liście i kwiaty) oraz rośliny aromatyczne (większość przypraw). W przypadku maceratów, sięgamy również po delikatne i aromatyczne zioła, ale które dodatkowo będą miały energię wychładzającą, i będą leczyły związane z nadmiarem pitty (mięta, hibiskus, jaśmin, drewno sandałowe). Wracając do wywaru, jest to znacznie częściej przygotowywana forma ziół, niż napar. W wywarze zioła są gotowane na małym ogniu, tak by delikatnie wrzały. Najlepsze części roślin nadające się na wywar to korzenie, łodygi, kora oraz owoce. Jeśli chodzi o proporcje to Frawley oraz Lad w jodze ziół podają aby użyć jedną część ziół suszonych na 16 części wody (15g na szklankę lub na 230ml wody), gotować aż uzyska się 1/4 z początkowej objętości (będzie to dość mocny specyfik). Na koniec należy zioła przecedzić i użyć czystego wywaru. Jeśli chcemy uzyskać średnio mocny wywar, gotujemy zioła do uzyskania 1/2 początkowej objętości. Słaby wywar – gotujemy aż pozostaną 3/4 początkowej objętości. Gdy wywar jest słaby można go pić więcej i częściej, natomiast mocny wywar należy pić w mniejszych ilościach, dodatkowo jak podają Frawley i Lad wymieszać go z miodem lub gorącą wodą.
W zależności od tego, którą doszę chcemy zredukować, zaleca się korzystanie z różnych naczyń. Poniższa tabela prezentuje, które naczynie oddziałuje na dana doszę. We wszystkich wypadkach odradza się używanie naczyń aluminiowych.
| Dosza | Rodzaj naczynia | Właściwości |
| Vata | Naczynie żelazne | Ciężkie i uziemiające |
| Pitta | Naczynie mosiężne lub srebrne | Wychładzające |
| Kapha | Naczynie miedziane | Redukujące |
Najpopularniejsze zioła i ich zastosowanie
BAZYLIA (Tulsi)
smak ostry; energia rozgrzewająca; efekt po trawienny ostra; vata -, kapha -, pitta +
Bazylię stosuje się w przypadku przeziębienia, kaszlu oraz niedrożności zatok (działa napotnie i przeciwgorączkowo, oraz redukuje nadmiar kapha z płuc i nosa ), bólach głowy oraz artretyzmie i reumatyzmie, gorączce i wzdęciach. Nie zaleca się bazylii w przypadku zaburzenia pitta, zaburzeń spermatogenezy u mężczyzn, ostrej niewydolności wątroby oraz niedoczynności tarczycy.
Gdy cierpimy na problemy trawienne (typu vata i kapha: wzdęcia, gazy, ciężkość) lub przeziębienie możemy zrobić sobie wywar z 15 liści bazylii i 1/2 litra wody. Pić gdy jeszcze ciepłe.
IMBIR
smak ostry; energia rozgrzewająca, efekt potrawienny imbiru suchego jest słodki, imbiru świeżego – ostry; vata -, kapha -, pitta +
Imbir wykorzystuje się w przypadku przeziębień, grypy i bólów głowy. Ponadto niezbędny jest przy okazji niestrawności, wymiotów, bólu brzucha, głowy i serca oraz zapalenia krtani i hemoroidów. W przypadku stanów zapalnych skóry, wysokiej gorączki i wrzodów należy powstrzymać się przed stosowaniem imbiru, gdyż może wzmóc wymienione objawy chorobowe.
Aby zrobić herbatkę pobudzającą trawienie, należy 1 łyżkę świeżego, utartego imbiru zalać filiżanką wrzątku i odstawić na 10 minut, pod przykryciem. Partap Chauchan w swojej książce „Ajurweda. Jak dbać o siebie i być zdrowym” proponuje, aby w przypadku zaburzenia doszy vata przygotować napój imbirowy: wymieszać ciepłą wodę z 1/2 łyżeczki suszonego imbiru oraz 1/2 łyżeczki kurkumy. Zaś na ból brzucha (ogólne zaburzenia trawienia) poleca zagotowanie (wywar) 1 łyżki świeżego imbiru w filiżance wody, dodanie szczypty soli i wypicie. Imbir jest dobrym środkiem na nudności, np. w chorobie lokomocyjnej. Tuż przed wyjazdem dobrze zażyć 1g sproszkowanego imbiru z wodą (nie przekraczać 2-4 g dziennie).
KOLENDRA
smak gorzki, ostry; energia wychładzająca; efekt po trawieniu ostry; vata, pitta, kapha równoważy
Kolendra należy do rodziny selerowatych i pochodzi z Afryki Północnej i krajów Środkowego Wschodu. Stosowana jest w przypadku zapalenia pęcherza moczowego oraz stanów zapalnych dróg moczowych, różnych stanów zapalnych skóry jak pokrzywka, wysypka czy oparzenia. Ponadto nadaje się w przypadku bólu gardła, wymiotów i niestrawności jak również alergii i przy katarze siennym. Generalnie kolendra pomaga w zaburzeniach typu pitta (układ trawienny – owoce kolendry, układ moczowy – ziele kolendry).
Przy problemach trawiennych lub słabym apetycie zaleca się herbatkę ze świeżo rozgniecionych owoców kolendry.
Często kolendrę łączy się z kminem oraz koprem włoski by zwiększyć jej działanie czy pomóc zrównoważenie doszy pitta w przypadku zaburzeń trawienia. Można wtedy namoczyć na kilka godzin 1 łyżkę nasion lub liści kolendry w filiżance wody, następnie odcedzić i pić 2 razy dziennie
POKRZYWA
smak cierpki; energia wychładzająca; efekt po trawieniu ostry; vata +, kapha -, pitta –
Ziele pokrzywy stosowane jest w przypadku infekcji dróg moczowych i piasku na nerkach, lecenia prostaty. Pokrzywa używana jest jako środek pobudzający przemianę materii, odtruwający i oczyszczający krew.
Aby zrobić herbatkę z pokrzywy w celu oczyszczenia organizmu należy 1-2 łyżki liści pokrzywy zalać filiżanką wrzątku i odstawić pod przykryciem na 10 minut. Pić 3 filiżanki dziennie popijając szklanką wody. W ten sam sposób zaparzona herbata z pokrzywy zadziała w przypadku kamieni nerkowych czy zapaleniu pęcherza żółciowego. W nadmiarze wzmaga vatę.
PRAWOŚLAZ
smak słodki; energia wychładzająca; efekt po trawieniu słodki; vata, pitta i kapha – równoważy 3 dosze, ale w nadmiarze może nasilać kapha
Prawoślaz lekarski wykazuje działanie wzmacniające, odżywiające, wykrztuśne, moczopędne oraz przyspieszające gojenie się ran. Jego lecznicze właściwości wykorzystuje się w zapaleniu krtani, kokluszu, kaszlu oraz zapaleniu oskrzeli. Ponadto zapaleniu nerek i pęcherza, wyprysków na skórze, niedożywienia i reumatyzmu. Nie zaleca się prawoślazu w przypadku złego wchłaniania.
Aby zrobić herbatkę z prawoślazu na kaszel należy zalać (na 2 godziny) filiżanką zimnej wody 1 łyżeczkę rozdrobnionego korzenia prawoślazu, od czasu do czasu mieszając. W następnym kroku całość odcedzamy i lekko podgrzewamy. Pijemy 3-4 razy dziennie po 1 filiżance.
RUMIANEK
smak gorzki, ostry; energia wychładzająca; efekt po trawieniu ostry; kapha -, pitta – , wata + w nadmiarze
Koszyczek rumianku wykorzystywany jest w przypadku niestrawności, zaburzeń trawienia, bólu głowy. Doskonały gdy mamy skurcz jelit czy żołądka, a także kolkę, stany zapalne skóry, oczu, dziąseł oraz dróg oddechowych. Stosuje się go również by złagodzić bóle menstruacyjne, wspomagająco przy braku miesiączki oraz by zredukować nadmiar pitty.
Aby przygotować herbatę z rumianku należy pełną łyżkę rumianku zalać filiżanka wrzącej wody, pozostawić na 10 minut a następnie odcedzić. Taka herbatka działa rozkurczająco na żołądek i jelita. W przypadku chorób jelitowo żołądkowych jak np. zapalenie błony śluzowej żołądka zaleca się picie filiżanki naparu między posiłkami, 3-4 razy dziennie. Napar z rumianku można stosować w przypadku stanów zapalnych miejsc intymnych, w postaci nasiadówek.
Dodaj komentarz