U osób typu kapha dominuje żywioł wody oraz ziemi, czego wynikiem jest zwiększona w ciele wilgoć, ciężkość, zimno, tłustość, lepkość, statyczność, miękkość (np. większa ilość tkanki tłuszczowej, większe nawilżenie włosów i skóry całego ciała, tendencja do zatrzymywania wody w organizmie, gruba, miękka i wilgotna skóra ciała, jędrne mięśnie, łagodny, przyjemny wygląd, duża wrażliwość, powolne trawienie).
Z tego też powodu wodniste, tłuste i ciężkostrawne jedzenie będzie wzmagało kaphe, podobnie jak wilgotna i deszczowa pogoda, sauna parowa czy brak ruchu (stagnacja). Również upodobania do słodyczy będą zwiększały poziom tej doszy.
Aby zachować równowagę, dobrze stosować się do poniższych wskazówek:
- Unikaj jedzenia zimnego, prosto z lodówki, mrożonego, ponieważ naturalnie zwiększa ono poziom zimna i nawilżenia, charakterystyczny dla tej doszy.
- W zamian za to, wybieraj pokarmy ciepłe/ gorące, gotowane. Najlepszą formą przygotowania będzie pieczenie, grillowanie, prażenie. Jedzenie powinno być gorące i pikantne (lub chociaż mocniej doprawione).
- Aby nie spowalniać trawienia unikaj popijania podczas posiłku, chyba że odczuwasz suchość w ustach lub jedzenie jest wyjątkowo suche. Wtedy najlepszym rozwiązaniem do posiłku będzie gorąca woda lub mocniejsza herbata imbirowa (suchy imbir, nie świeży).
- Aby pozbyć się ciężkości z ciała i umysłu, przydatna będzie praktyka jogi – dynamiczna (znaczy w ruchu, bez zatrzymań – unikaj długiego trwania w pozycjach – statyczności, bo kapha ma jej za dużo) oraz ćwiczenia, podczas których można się spocić, pozbywając się toksyn i nadmiaru wilgoci: joga (powitania słońca, skoki, balanse na rękach, intensywniejsze wygięcia w tył), bieganie, szybkie (lub w ogóle) chodzenie, nordic walking, jazda na rowerze, skakanie na skakance.
- Spośród 6 smaków, w diecie osoby z przewagą doszy kapha, powinny dominować smak ostry, gorzki oraz cierpki. Z tego względu konieczne jest używanie przypraw ostrych i gorzkich, spożywanie większych ilości zielonych warzyw oraz strączków. Pozostałe smaki jak słodki, słony i kwaśny (np. nabiał, kiszonki) powinno się zjadać w mniejszej ilości.
- Aby pozbyć się uczucia cieżkości w ciele oraz wspomóc trawienie, osoby z dominującą kaphą (lub zaburzoną kaphą) powinny stosować zioła: gorzkie i ostre, które z jednej strony rozgrzeją a z drugiej osuszą nadmiar wilgoci: ajwan, ziele angielskie, liść laurowy, anyż, bazylia, czarny pieprz, kminek, kmin rzymski, czarna gorczyca, kardamon, kozieradka, cynamon, koper włoski, koper, mięta, majeranek, suchy imbir, asafetyda, chrzan, pietruszka, rozmaryn, szafran, kurkuma, małe ilości soli. Można ich używać jako przyprawa do warzyw, zbóż czy strączków bądź sporządzić z nich napar.
- Zioła korzystne do picia: jęczmień, rumianek, herbatka z goździków lub cynamonu, kozieradka, hibiskus, jaśmin, lawenda, melisa, pokrzywa, malina czerwona, mięta zielona, czerwona koniczyna, krwawnik, truskawka, yerba mate.
- Dodatkowo: masaż olejem gorczycowym lub słonecznikowym, sauna sucha,
| POŻYWIENIE WSKAZANE DLA DOSZY KAPHA (* wskazany umiar, **stosować rzadko) |
| Owoce: większość owoców ściągających/ cierpkich: jabłka dojrzałe i niedojrzałe, przecier jabłkowy, morele, jagody, czereśnie, żurawina, figi (suszone), winogrona, cytryny*, limonki*, brzoskwinie*, gruszki, persymona (kaki), granaty, śliwki suszone, rodzynki, truskawki* |
| Warzywa zalecane: bakłażan, brokuł, brukiew, brukselka, buraki cukrowe, buraki zwyczajne, cebula, chrzan, czosnek, daikon, dynia makaronowa*, dynia olbrzymia, fasola szparagowa, groch, grzyby, jarmuż, kalafior, kalarepa, kapusta, kapusta sitowata, karczoch, kiełki, kolendra koper włoski, kukurydza, łopian korzeń, marchew, natka pietruszki, okra, opuncja owoc i liść, papryka słodka i ostra, papryka zielona, pomidory gotowane, por, przepękla ogórkowata, kiełki pszenicy, rzepa, rzeżucha, rzodkiewka, sałata, seler naciowy, topinambur, szparag, szpinak, zielenina mniszka i rzepy, ziemniaki
STRĄCZKI: fasola adzuki, biała, „czarne oczko”, limeńska, fasola mung*, fasola pinto, zwykła, garbanzo, groch łuskany, groch suszony, kiełbaski sojowe, mleko sojowe, mung dal*, soczewica czerwona i brązowa, tempeh, tofu na gorąco*, tur dal. |
| Ziarna / Zboże: amarantus*, gryka, chleb pszeniczny z kiełkami, komosa ryżowa*, granola, jęczmień, krakersy , kukurydza, kuskus, mąka pszeniczna, muesli, otręby owsiane i pszeniczne, płatki zbożowe suche i preparowane, polenta, proso, ryż basmati*, sago, sejtan, tapioka, żyto. |
| Produkty mleczne: ghee*, jogurt rozwodniony, maślanka*, mleko kozie chude, ser kozi niesolony i niefermentowany, twaróg z mleka koziego, ser biały |
| Pokarmy zwierzęce: drób (białe mięso), jaja*, krewetki, królik, ryby słodkowodne*, dziczyzna |
| Orzechy/ ziarna: orzechy z umiarem: charole, dynia*, len*, słonecznik*, prażona kukurydza bez soli, szałwia hiszpańska (chia), popcorn, babka płesznik, krokosz |
| Oleje: w małych ilościach do użytku wewnętrznego zewnętrznego: kukurydziany, canola, sezamowy, do użytku zewnętrznego: słonecznikowy, ghee, migdałowy |
| Napoje: wino wytrawne czerwone i białe, chleb świętojański, czaj (gorące mleko z przyprawami), czarna herbata przyprawiona (goździki, imbir, kardamon), kawa zbożowa, mleko sojowe (gorące i mocno przyprawione), nektar brzoskwiniowy
Soki: ananasowy*, gruszkowy, jabłkowy, mango, morela, słodka wiśnia, z aloesu, z granatów, z jagód z marchwi, z suszonych śliwek, z winogron, żurawinowy, wino jabłkowe Herbaty ziołowe: bancha, cykoria, cynamon, golteria, goździki, hibiskus, hyzop, imbir głównie suszony, jałowiec, jaśmin jeżyna, koper włoski, jęczmień, koniczyna łąkowa, kozieradka, krwawnik pospolity, kukicha*, lawenda, lukrecja*, lucerna, łopian, maliny, melisa lekarska, mięta ogrodowa, mnisze, palczatka cytrynowa, passiflora, pieprz, pokrzywa, przęśl, rumianek, sarsaparyla*, szafran, yerba mate, żeń-szeń, truskawki, żywokost* |
| Przyprawy: anyż, asafetyda, badian, bazylia, cayenne, cynamon, cząber, czosnek, estragon, gałka muszkatołowa, golteria, goździki, imbir, kardamon, kminek, kolendra, koper ogrodowy, koper włoski*, kozieradka, kurkuma, liście curry, liście miodli, liść laurowy, majeranek, mięta, nasiona gorczycy, natka pietruszki, olejek migdałowy, oregano, papryka, pieprz długi, pieprz pippali, podagrycznik, rozmaryn, skórki pomarańczy, szafran, szałwia lekarska, tymianek, wanilia*, ziele angielskie |
| Substancje słodzące: koncentraty soków owocowych, miód durowy nieprzetworzony |
| Dodatki: chrzan, cytryna*, czatni z mango (ostre), kiełki, liście kolendry, młode cebulki, musztarda bez octu, dymka, papryka chili, papryka czarny, wodorosty morskie*, wodorosty hijiki*
Witaminy: wit B6, C, P, kwas foliowy, sok aloesowy, młody jęczmień, pyłek pszczeli, spirulina, drożdże piwne, miedź, wapń, żelazo, magnez, cynk |
Wersję tabeli do wydruku w pliku pdf znajdziesz tutaj.
Pamiętaj, że mimo wszystko Twoja dieta musi być różnorodna. Nie ograniczaj się jedynie do produktów z poniższej tabeli, ponieważ doprowadzi to do nierównowagi. Te produkty zjadaj często i w większej ilości. Zaś produktów, których nie ma na liście po prostu jedz mniej, ale nie unikaj całkowicie. Jednak Twoje ciało tworzą 3 dosze, więc pokarmy muszą mieć różne smaki, aby każda z dosz mogła pozostawać w odpowiedniej równowadze.
Mowa jest o mleku – jakie mleko pic skoro to z marketu nie jest zdrowe?
Teksty ajurwedyjskie podają, ze najlepsze jest mleko (np. krowie) od tzw. „szczęśliwej” krowy, czyli żyjącej i pasącej się na wolności:)
Sklepowe mleko to nie mleko, więc nawet nie bedzie miało tych ciężkich, nawilżających , uziemiających i regenerujących właściwości co mleko „prawdziwe”, wiejskie, prosto od krowy.
Jakie zatem mleko pić? Albo takie wiejskie mleko, albo przerzucić się na napoje roślinne , które sa łatwiej tolerowane przez organizm i łatwiej strawne
Mam niewielką wiedzę o ajurwedzie. Ale kiedy zrozumiałam, że jestem typową kaphą, wiele spraw się wyjaśniło. Mam kilka pytań. Rano zawsze piję ciepłą wodę z sokiem z cytryny, czy to nie za dużo? Może cytrynę zastępować octem jabłkowym? Jem śniadanie, ale dopiero ok. 10 i od wielu lat owsiankę na wodzie z cynamonem i owocami. Chyba korzystniej zastąpić płatki owsiane , żytnimi lub jęczmiennymi? Dlaczego surowe pomidory są niekorzystne, a już po obróbce termicznej nie. Jem bardzo dużo cukinii, dlaczego jest niekorzystna? Będę wdzięczna za odpowiedzi.