Trochę historii

Ajurweda jest starożytną dziedziną, mówi się, że może mieć nawet około 5 tysięcy lat. Najpierw przekazywana była ustnie, stopniowo ewoluując. Porzucano przesądy, a wykład nauki stawał się coraz bardziej racjonalny, zachowując jednak duchowy charakter. Około 2 tysiące lat temu powstały 3 najważniejsze teksty ajurwedyjskie: Czaraka Sanhita, Suśruta Sanhita oraz Astanga Hridaja. Nazywano je Sanhitami (tłum. Zbiór).

ajurweda historia

Czaraka sanhita – jest najstarszym tekstem, będącym podstawowym podręcznikiem ajurwedy (prawdopodobnie większość tekstu powstała między II a IV w. n.e., choć wielu tradycyjnych lekarzy jako data napisania tego traktatu podają 1500 lat p.n.e.; kto wie, może to początek spisywania traktatu, który został zwieńczony prawie 2000 lat później – nie byłoby to nic nadzwyczajnego w Indiach). Opisuje główne zasady ajurwedy, szczegółowo przedstawia fizjologię i anatomię ciała. Opisuje objawy chorób także tych powszechnych jak cukrzyca czy artretyzm, oraz metody wykorzystujące zioła i dietę w leczeniu. Kładzie nacisk na profilaktykę zdrowotną

Suśruta sanhita – tekst chirurgiczny, opisujący zabiegi chirurgiczne. Opisane są operacje, zabiegi specjalistyczne jak chirurgia plastyczna, sekcje zwłok, opisy i rysunki narzędzi chirurgicznych, które kształtem przypominają te współczesne. Opis punktów marma (punkty witalne ciała), przypominające punkty akupunkturowe stosowane w medycynie chińskiej.

Na powyższym przykładzie widać, że ajurweda ma swoje mocne podstawy, praktykowana przez tysiące lat stawała się coraz bardziej dostosowana do potrzeb ludzkości, ie jest wymysłem znikąd.

Czym jest ajurweda?

Ajurweda jest tradycyjną medycyną naturalną, będącą wiedzą o życiu, jego siłach i zasobach. Sam termin „ajurweda” to złączeniu 2 sanskryckich słów: ajus oznaczające życie oraz weda – czyli wiedza. W ajurwedzie ajus/życie nie odnosi się do funkcjonowania w 4 wymiarach: ciało, zmysły, umysł i dusza. Te 4 części składowe człowieka podtrzymują przepływ energii życiowej (prany), i gdy któryś aspekt podupada i zanika – ginie ajus.
Ajurweda jest więc wiedzą bądź nauką o życiu człowieka w odniesieniu do ciała, umysłu, duszy oraz zmysłów.

ajurweda Agnieszka Wielobób

Ajurweda nie skupia się tylko na leczeniu objawów choroby. Przede wszystkim, uczy nas w jaki sposób utrzymywać równowagę między tymi 4 aspektami naszego funkcjonowania (ciało, zmysły, umysł, dusza), by żyć zdrowo i w harmonii z samym sobą. Trafnym wyjaśnieniem słowa ajurweda będzie określenie jej sposobem czy stylem życia, ponieważ w stosunkowo prosty sposób ta dziedzina wiedzy pokazuje nam jak zachować i utrzymać zdrowie, mieć więcej energii oraz jak rozwijać swoją świadomość wykorzystując ją do poprawy jakości naszego życia, poprzez zwiększanie naszego (często ukrytego) potencjału (do samouzdrawiania).

Ważnym przesłaniem ajurwedy jest założenie, że wszystko we wszechświecie może wpływać na nas pozytywnie lub negatywnie. Na tej też zasadzie opiera swoje leczenie. Do czynników leczniczych zaliczamy dietę, ziołolecznictwo, rutynę i higienę dnia codziennego, masaże ajurwedyjskie, ćwiczenia (joga) czy terapia kolorami. Prowadzą one do poprawy zdrowia, jeśli tylko są w odpowiedni sposób do nas dostosowane.

Dosze wszędzie

W ajurwedzie opisuje się 3 energie, siły, które zarządzają naszym organizmem. Owe siły nazywamy doszami, poszczególne rodzaje dosz to vata, pitta i kapha – to 3 energie zarządzające naszym całym organizmem. Ich funkcje związane są z ciałem, emocjami, duszą czy pracą zmysłów. Dosze zarządzając każdym organizmem żywym, współistnieją tylko razem, uzupełniając się wzajemnie, dopełniając swoje funkcje. Dosz nie wiać gołym okiem, nie da się ich również dotknąć. Widoczny jest tylko ich przejaw w postaci jakiejś fizycznej cechy: rude włosy, niebieskie oczy, sucha i pękająca skóra ale również tendencji do nadwagi, obniżonego nastroju, lęków, radości, wzmożonej aktywności bądź jej braku.

ajurweda Agnieszka Wielobób

Dosza vata – jest energią ruchu związaną z żywiołem powietrza. Podobnie jak dla żywiołu powietrza, charakterystyczna dla vaty będzie suchość, zimno, szorstkość, zmienność, mobilność. W ciele vata będzie związana z biciem serca, ruchem mięśni, mową, zarządza impulsami nerwowymi, stymulacją soków trawiennych, ruchami perystaltycznymi. Jej rolą jest rozprowadzanie płynów, jedzenia i powietrza po całym ciele.

Dosza pitta – energia transformacji, trawienia, związana z żywiołem ognia. Jej cechy to subtelność, gorąco, tłustość- wilgoć, kwaśność, ostrość. Jej zadaniem jest kontrola przemiany materii: trawieni, metabolizm, działanie enzymów. Utrzymuje temperaturę ciała.

Dosza kapha – to energia spójności, związana z żywiołem wody i ziemi. Jej cechy to ciężki, wilgotny, statyczny, trwały, gęsty, powolny, gruby, zimny. W ciele utrzymuje strukturę ciała w jednej całości – spaja ją. Związana z twardymi strukturami: kośćmi, zębami, paznokciami, włosami. Odpowiedzialna za nawilżenie, połączenia, stabilność.

Prakriti

Kolejnym istotnym pojęciem, o którym mówimy w ajurwedzie jest termin prakriti czyli nasza pierwotna natura. Innymi słowy, prakriti to naturalny rozkład właściwości (zimny, ciężki, mobilny, wilgotny, gorący, subtelny, niesubtelny, aktywny, pasywny) w ciele, który określa to jak wyglądamy i jak się zachowujemy.

Osoby z dominującą doszą vata – przejawiają cechy fizyczne i emocjonalne charakterystyczne dla żywiołu powietrza i przestrzeni.

  • delikatna i wątła budowa ciała
  • słabo umięśnione
  • strzelające stawy, kościste, żylaste
  • bardzo aktywne, ruchliwe, energicznne
  • szybka przemiana materii
  • sucha, szorstka i cienka skóra,
  • tendencja do nieregularności (sen, posiłki, i inne)
  • zmienne skrajne potrzeby (apetyt czy potrzeby seksualne)
  • szybka mowa i ruch, lubią nawiązywać kontakty
  • nie lubią zimna i wiatru, marzną łatwo, mają ziemne i suche stopy i dłonie
  • kreatywne, pełne pomysłów, wrażliwe, łatwo się uczą szybko zapominają
  • są niecierpliwe, łatwo przyzwyczajają się do zmian
  • w głośnym otoczeniu są niespokojne, niepewne, zestresowane

Osoby z dominującą doszą pitta – przejawiają cechy fizyczne i emocjonalne charakterystyczne dla żywiołu ognia.

  • średnia budowa ciała, średnio rozbudowana masa mięśniowa
  • miękka, ciepła, różowa skóra
  • dużo wewnętrznego ognia, mocno się pocą
  • włosy rude, szpiczasty nos, dużo piegów na twarzy np.
  • mocne pragnienie, bardzo silny apetyt, nie lubią opóźnień posiłków
  • mówią głośno, dużo, z pasją, lubią być w centrum uwagi, to liderzy
  • nie tolerują gorąca i wilgoci – preferują chłodniejsze pomieszczenia
  • świetna pamięć, dobra analiza, ocena

Osoby z dominującą doszą kapha – przejawiają cechy fizyczne i emocjonalne charakterystyczne dla żywiołu wody i ziemi.

  • mocno budowa ciała, grube kości, dużo tkanki tłuszczowej, często cierpią na nadwagę
  • skóra gruba, wilgotna, gruba, jasna lub blada cera
  • falowane grube włosy, błyszczące oczy, duże i pełne wilgotne usta
  • są powolne w ruchu i działaniu i mowie
  • lubią dużo spać, odpoczywać, nie przepadają za aktywnością fizyczną choć potem czują się bardzo dobrze
  • nie lubią zimy, wilgoci i zimna
  • lubią życie rodzinne, tradycje, chomikują, nie lubią zmian
  • uczą się wolno, ale mają doskonałą pamięć
  • pogodni, spokojni, sentymentalni, romantyczni, kochający, tolerancyjni

(Mapy myśli sa moimi notatkami z wykładu o ajurwedzie w Poznaniu).